Ένορκες βεβαιώσεις μετά την τροποποίηση του ν. 4335/2015. Προαποδεικτική προσκομιδή τους. Προθεσμία κλήτευσης και υπολογισμός της

Παρατίθεται κατωτέρω απόσπασμα της υπ.αρ. 49/2017 απόφασης του Ειρηνοδικείου Χανίων, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ.

«… Μολονότι στο παρελθόν το αποδεικτικό μέσο των ενόρκων βεβαιώσεων αντιμετωπίσθηκε με ποικίλες επιφυλάξεις, εντούτοις με το ν. 2915/ 2001 γενικεύθηκε η χρήση του στο πλαίσιο της τακτικής διαδικασίας, ενώ με το ν. 3994/2011 αναγνωρίσθηκε νομοθετικά ως επώνυμο αποδεικτικό μέσο. Ήδη σήμερα, μετά το ν. 4335/2015, ο οποίος προσέθεσε στον ΚΠολΔ τα άρθρα 421-424 ΚΠολΔ, οι ένορκες βεβαιώσεις γνωρίζουν μια αναλυτική νομοθετική ρύθμιση για πρώτη φορά. Σύμφωνα με το άρθρο 421 ΚΠολΔ προβλέπεται ρητά ότι οι ένορκες βεβαιώσεις προσάγονται προαποδεικτικά, διατύπωση που υποδηλώνει τη λήψη της ένορκης βεβαίωσης πριν τη συζήτηση. Συνεπώς, όπως και στο προϊσχύσαν δίκαιο, οι ένορκες βεβαιώσεις πρέπει να προσκομίζονται στο πλαίσιο της τακτικής διαδικασίας προαποδεικτικώς μέσα στην προθεσμία του άρθρου 237 § 1 ΚΠολΔ (στις ειδικές διαδικασίες, μικροδιαφορές, ασφαλιστικά μέτρα, καθώς και στις δίκες της εκουσίας δικαιοδοσίας επί της έδρας), ενώ είναι νοητή η προσκομιδή τους και στην προθεσμία της αντίκρουσης του άρθρου 237 § 2 ΚΠολΔ υπό την προϋπόθεση ότι προσκομίζονται προς αντίκρουση ισχυρισμού που προβλήθηκε το πρώτον με τις προτάσεις. Στο πλαίσιο της νέας τακτικής διαδικασίας, η λήψη ένορκης βεβαίωσης θα είναι νοητή μόνον στις προθεσμίες των §§ 1 και 2 του άρθρου 237 ΚΠολΔ. Μετά το στάδιο αυτό δεν είναι νοητή πλέον η προσκομιδή ένορκης βεβαίωσης ούτε στην περίπτωση που ακολουθήσει προφορική συζήτηση κατά το άρθρο 237 § 6 ΚΠολΔ. Αντίθετα, στις ειδικές διαδικασίες, αλλά και στις εκκρεμείς ενώπιον του μονομελούς πρωτοδικείου και του ειρηνοδικείου κατά την 1.1.2016 υποθέσεις της τακτικής διαδικασίας, στις οποίες εξακολουθεί να εφαρμόζεται το άρθρο 238 ΚΠολΔ, όπως αυτό ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με την § 2 του άρθρου δεύτερου του άρθρου 1 του ν. 4335/2015, εξακολουθεί να είναι επιτρεπτή η προσκομιδή προσθέτων ενόρκων βεβαιώσεων μέσα στην προθεσμία της αντίκρουσης, όμως αποκλειστικά με σκοπό την αντίκρουση ισχυρισμών που προβλήθηκαν το πρώτον στο ακροατήριο (άρθρ. 238 εδ. γ΄ ΚΠολΔ, όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με το ν. 4335/ 2015, και άρθρ. 591 § 1 στ. στ΄, όπως ισχύει). Περαιτέρω με το νέο ΚΠολΔ διατηρήθηκε η προθεσμία κλήτευσης του αντιδίκου για τη λήψη ένορκης βεβαίωσης σε δύο εργάσιμες ημέρες στην τακτική διαδικασία (άρθρ. 422 § 1 εδ. α΄ ΚΠολΔ), καταργηθείσης, συγχρόνως, της ρύθμισης του άρθρου 270 § 2 εδ. γ΄ ΚΠολΔ, το οποίο προέβλεπε ότι για τη λήψη ενόρκων βεβαιώσεων στην αλλοδαπή η προθεσμία αυτή είναι οκταήμερη. Σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό της προθεσμίας κλήτευσης, όπως και υπό το προϊσχύσαν δίκαιο, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν η ημέρα λήψης της βεβαίωσης και η ημέρα της επίδοσης (η οποία αποτελεί και το αφετήριο γεγονός), ενώ αν η παραμονή είναι αργία ή εξαιρετέα η λήξη της προθεσμίας μετατίθεται στην αμέσως επόμενη εργάσιμη ημέρα. Σημειώνεται ότι με το άρθρο 14 ν. 3994/2011 προστέθηκε η § 3 στο άρθρο 144 ΚΠολΔ, αίροντας οριστικά τη διχογνωμία που είχε ανακύψει παλαιότερα, καθώς ορίζεται πλέον ρητά ότι το Σάββατο θεωρείται αργία και συνεπώς δεν υπολογίζεται στην προθεσμία κλήτευσης του αντιδίκου για τη λήψη ένορκης βεβαίωσης. Ειδικά στην περίπτωση των ενόρκων βεβαιώσεων που προσκομίζονται έως τη δωδέκατη ώρα της τρίτης εργάσιμης ημέρας μετά τη συζήτηση στο μονομελές πρωτοδικείο ή το ειρηνοδικείο αγωγών που εξακολουθούν να εκδικάζονται με την παλαιά τακτική διαδικασία (άρθρ. 238 εδ. γ΄ ΚΠολΔ, όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με το ν. 4335/2015), η κλήτευση του αντιδίκου μπορεί να γίνει και με δήλωση του διαδίκου που καταχωρίζεται στα πρακτικά, ότι θα εξετάσει μάρτυρες ενώπιον ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου, μετά πάροδο δύο (2) τουλάχιστον εργάσιμων ημερών (ΑΠ 1910/2006 ΝοΒ 2007. 937, ΑΠ 457/2005, ΑΠ 570/2003 ΤΝΠ ΔΣΑ, ΕφΠειρ 396/2014, ΕφΛαμ 98/2009, ΠΠρ Χαλκ 52/2015, ΕιρΡοδ 84/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 422 § 1 ΚΠολΔ ανάγονται πλέον σε υποχρεωτικά στοιχεία της κλήσης για τη λήψη ενόρκων βεβαιώσεων η αναφορά της αγωγής ή του ενδίκου βοηθήματος ή μέσου που αφορά η βεβαίωση, ο τόπος, η ημέρα και η ώρα που θα δοθεί, το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και η διεύθυνση κατοικίας του μάρτυρα. Αντίθετα, υπό το προϊσχύσαν δίκαιο, σύμφωνα με την γενικώς κρατούσα γνώμη, δεν ήταν απαραίτητη η γνωστοποίηση του προσώπου του βεβαιούντος ή του θέματος για το οποίο θα δινόταν η κατάθεση. Εξάλλου, το άρθρο 424 ΚΠολΔ προβλέπει την δικονομική κύρωση του απαραδέκτου αδιακρίτως για οποιαδήποτε παράβαση των άρθρων 421-423 ΚΠολΔ και ως εκ τούτου λαμβάνεται υπόψιν αυτεπαγγέλτως, χωρίς να απαιτείται η προβολή και επίκλησή της από το διάδικο, και μάλιστα ανεξαρτήτως του στοιχείου της βλάβης.
Σημειώνεται πάντως ότι και υπό το προϊσχύσαν δίκαιο, η ένορκη βεβαίωση που λήφθηκε για να χρησιμεύσει σε δίκη που διεξάγεται κατά την διαδικασία του άρθρου 270 ΚΠολΔ, όπως αυτό ίσχυε πριν την κατάργησή του με την § 1 του άρθρου δεύτερου του άρθρου 1 του ν. 4335/2015, χωρίς να τηρηθούν οι διατυπώσεις της § 2 του άρθρου αυτού, δεν ήταν απλώς άκυρη, αλλά ανύπαρκτη ως αποδεικτικό μέσο (Μαργαρίτης, Ερμηνεία ΚΠολΔ, έκδοση 2012, Τόμος Ι, υπό το άρθρο 270, §§ 20- 21, σ. 502). Περαιτέρω, ο ν. 4335/ 2015 δεν περιέχει ειδική μεταβατική διάταξη που να καλύπτει το ζήτημα των ενόρκων βεβαιώσεων. Για την τακτική διαδικασία ειδική πρόβλεψη περιέχει το άρθρο 1 άρθρο ένατο § 1 αναφορικά μόνο με τις διατάξεις των άρθρων 237 και 238 ΚΠολΔ, οι οποίες ρυθμίζουν σχετικά με την προσαγωγή των ισχυρισμών και αποδεικτικών μέσων, καθώς και την συζήτηση και οι οποίες ορίζονται ως εφαρμοστέες για τις κατατιθέμενες από 1.1.2016 αγωγές. Κατά τα λοιπά, ελλείψει αντίθετης ειδικής μεταβατικής διάταξης εφαρμοστέες για τις διενεργούμενες μετά την 1.1.2016 διαδικαστικές πράξεις είναι κατ’ εφαρμογή του κανόνα της άμεσης εφαρμογής του νέου δικονομικού δικαίου, όπως εκφράζεται στα άρθρα 12 και 21 εδ. β΄ ΕισΝΚΠολΔ, οι νέες, τροποποιημένες διατάξεις. Επομένως για την λήψη ένορκης βεβαίωσης μετά την 1.1.2016 εφαρμοστέα είναι ανεξαρτήτως του χρόνου κατάθεσης της αγωγής, προς υποστήριξη ή απόκρουση της οποίας προσκομίζεται η ένορκη βεβαίωση, τα άρθρα 421 επ. ΚΠολΔ. Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω λοιπόν θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η κλήση για τη λήψη ένορκης βεβαίωσης που επιδίδεται μετά την 1.1.2016 θα πρέπει να περιέχει τα στοιχεία του άρθρου 422 ΚΠολΔ, έστω και αν λαμβάνεται στο πλαίσιο αγωγής που είχε ασκηθεί πριν την 1.1.2016 (Π. Γιαννόπουλος - Χ. Τριανταφυλλίδης, Οι τροποποιήσεις του ν. 4335/2015 στον ΚΠολΔ στο πεδίο του δικαίου της αποδείξεως, ΕλλΔνη 2016. 665, Μ. Μαρκουλάκης, Λήψη ένορκης βεβαίωσης στο πλαίσιο δίκης ήδη εκκρεμούς την 1.1.2016 - Σκέψεις δικονομικού διαχρονικού δικαίου με αφορμή την ΜΠρΑθ 1106/2016, ΕΕργΔ 2016. 635)…»

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια 
http://www.stefaniasouli.gr/prophil/